” Εμείς τότε επαίζαμε για την φανέλα πολλές φορές χωρίς μισθό…”
Θα μας πείτε που κολλά το πιο πάνω με το κεφάλαιο τεχνικός διευθυντής…
Και όμως κολλά, καθώς αν θέλουμε να κάνουμε μία σωστή εκτίμηση των όρων και των θεσμών, το πιο σημαντικό είναι να παίρνουμε τα δεδομένα στην εξέλιξή τους και να τα αναλύουμε ούτως ώστε να αποφεύγουμε τις παγίδες και να οδεύουμε προς την επιτυχία!.
Η πιο πάνω φράση λοιπόν, αν και εξιστορεί μία εποχή πολύ παλιά εντούτοις μπορούμε με ασφάλεια να πούμε πως προκαλεί νοσταλγία, ιδιαίτερα στους οπαδούς της πολύπαθης ομάδας μας ακόμα και σήμερα. Πάνω στην απογοήτευση μας πολλοί λέμε: “Αφού πρωτάθλημα δεν μπορούμε να πιάμε, ας βάλουμε μιτσιούς ΟΜΟΝΟΙΑΤΕΣ που θέλουν να παίξουν, με λλία ριάλλια τζαι να μεν διούμε του κάθε ξένου χιλιάδες για να κάμνει διακοπές. Πρέπει να πείσουμε τους εαυτούς μας ότι η εποχή της φανέλας έχει παρέλθει. Είτε Κύπριος λέγεται, είτε ηλικιακά μικρός, είτε ξένος, η φιλοσοφία του σύγχρονου ποδοσφαίρου δεν είναι αυτή που νοσταλγούμε και δεν πρόκειται να αλλάξει!
Τα γήπεδα, οι ταχύτητες, οι οπαδοί, οι ομάδες, τα συστήματα. Όλα άλλαξαν… Νέες έννοιες έκαναν την εμφάνιση τους όσο το προϊόν από κάτι αγνό και λαοφιλές, έγινε εμπορικό και με αποκλειστικό στόχο το μέγιστο κέρδος.
Έτσι εκεί δίπλα στις παραδοσιακές θέσεις των παικτών, του προέδρου, του προπονητή, του γιατρού που… χάνονται στον χρόνο, προστέθηκε κι αυτή του τεχνικού διευθυντή. Ακόμη και στα μισά της δεκαετίας του ’90 να έλεγες αυτή την ιδιότητα στην Κύπρο θα σε… κοίταζαν σαν τρελό. «Τις μεταγραφές τις κάνει ο πρόεδρος» έλεγαν όλοι κι αν το αφεντικό ήταν καλό και είχε εμπιστοσύνη στον προπονητή, τις έκαναν από κοινού. Αλλά ως εκεί. Άντε να έλεγε και κανένας σύμβουλος καμιά καλή κουβέντα. Αλλά τεχνικός διευθυντής ; Τι είναι τούτο;
Κομβικό σημείο η υπόθεση Μποσμάν το 1995…
Η υπόθεση αυτή αφορούσε προσφυγή της Βελγικής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας κατά του Βέλγου ποδοσφαιριστή Ζαν-Μαρκ Μποσμάν και προκάλεσε μια σημαντική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου σχετική με την ελευθερία μετακίνησης των εργαζομένων μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Με την απόφαση Μποσμάν επιτράπηκε στους επαγγελματίες ποδοσφαιριστές να μεταγράφονται ελεύθερα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης όταν λήγει το συμβόλαιό τους με κάποιο σύλλογο. Επίσης, ακυρώθηκαν όσοι κανονισμοί εθνικών ομοσπονδιών χωρών-μελών της Ε.Ε. επέβαλαν περιορισμούς σε τέτοιου είδους μεταγραφές.
Αυτή η απόφαση άλλαξε το Παγκόσμιο Ποδόσφαιρο και παρέσυρε τα πάντα.
Οι κοινοτικοί έρχονταν με τα… καράβια, οι «μανατζαραίοι» είδαν φως και μπήκαν με το… κιλό και σε μεγάλο βαθμό τα Πρωταθλήματα τα τελευταία χρόνια καθορίζονταν από τα συμφέροντα των μάνατζερς, οι οποίοι πλούτισαν κατά πολύ! Νομίζω πως και η Κύπρος είναι ένα πολύ κλασικό παράδειγμα και ιδιαίτερα η ΟΜΟΝΟΙΑ!
Η γέννηση του τεχνικού διευθυντή!
Με τα δεδομένα να διαμορφώνονται έτσι στα μέσα της δεκαετίας του 90′ γεννήθηκε η ανάγκη για την θέση του τεχνικού διευθυντή. Ενός δηλαδή γνώστη της μπάλας, γνώστη της αγοράς, ντόπιας και ξένης, γνώστη των οικονομικών δεδομένων και με καλή ατζέντα! Το τρίπτυχο της επιτυχίας αφορά αυτό που «εντοπίζει την καλή περίπτωση – διαπραγµατεύεται σωστά – κλείνει παίκτη». Ξεκάθαρα είναι θέμα ικανοτήτων. Βέβαια εκτός από ικανότητα θα πρέπει να υπάρχει από πίσω και το ανάλογο… πορτοφόλι για να στηρίξει τις όποιες επιλογές του εκάστοτε τεχνικού διευθυντή.
Η εξέλιξη του θεσμού του Τεχνικού διευθυντή…
Σήμερα λοιπόν, αν και το τρίπτυχο επιτυχίας για την θέση δεν αλλάζει από το αρχικό, το πόστο του Τεχνικού Διευθυντή έχει εμπλουτιστεί. Παραμένει όμως ένα μεγάλο ερωτηματικό για τον ακριβές ορισμό του όρου, αφού ανά σωματείο σήμερα λειτουργεί σε διαφορετική βάση. Εξού και σε πολλά παραδείγματα σε Ελλάδα και Αγγλία του έχουν προσδώσει και άλλο όνομα όπως Γενικός Διευθυντής, ή Αθλητικός Διευθυντής! Το κοινό όμως που είχαν και έχουν όλοι οι τεχνικοί διευθυντές, είναι η ενασχόληση τους με το μεταγραφικό κομμάτι της ομάδας!
Η παρουσία του Τεχνικού Διευθυντή σήμερα λειτουργεί κάπου στη μέση μεταξύ διοίκησης και προπονητή, αποφορτίζοντας τον προπονητή αναλαμβάνοντας πολλές ευθύνες, αφήνοντας έτσι τον προπονητή να στοχεύει μόνο πάνω στην προπόνηση και την προετοιμασία των αγώνων. Πολλές φορές λειτουργεί και ως παράγοντας σταθερότητας της ομάδας, καθώς σε περιπτώσεις που ο προπονητής της ομάδας αποχωρήσει, μπορεί ο ίδιος να προσφέρει μία προσωρινή λύση, ή επίσης στις περιπτώσεις που είτε ο προπονητής είτε το συμβούλιο είναι άπειρο, μπορεί να λειτουργεί συμβουλευτικά προς αυτούς.
Αντικειμενικές τρικλοποδιές στο έργο του…
Υπό αυτά τα δεδομένα το πόστο του Τ.Δ είναι μία ηγετική και καυτή θέση. Το γεγονός ότι ισάξια καυτή και ηγετική θέση είναι και αυτή του προπονητή πολλές φορές οδηγεί σε σύγκρουση απόψεων και στο τέλος κάποιος από του δύο αποδομείται. Ένα άλλο δεδομένο είναι πως ο χειρισμός των μεταγραφών σίγουρα σε μεγάλο βαθμό στερεί πιθανές επιθυμίες προπονητή αλλά και διοίκησης. Το ότι μπορεί μία επιλογή παίκτη από τον Τ.Δ να μην βγει, μπορεί να τον φέρει αυτόματα στο στόχαστρο ασχέτως αν στο σύνολο λειτουργεί σωστά. Ένας άλλος παράγοντας πολύ σημαντικός είναι πως ο Τεχνικός Διευθυντής δεν είναι μέτοχος αλλά είναι διορισμένο πρόσωπο και αυτό του αφαιρεί κάποια δύναμη όταν κάθεται στο τραπέζι και προσπαθεί να πείσει ένα συμβούλιο.
Παραδείγματα εφαρμοσμένα Τ.Δ σε Ελλάδα και εξωτερικό:
Η ισχύς του και η επιρροή του Τ.Δ στα διάφορα παραδείγματα που υπάρχουν, ποικίλει ανά σύλλογο.
Ορισμένες φορές η θέση του είναι διακοσμητική ή λειτουργεί ως πρεσβευτής της ομάδας, στις μεταγραφικές συμφωνίες και στις υποθέσεις της ομάδας. Σε τέτοιες περιπτώσεις χρειάζεται ο Τ.Δ να είναι ένας πρώην διάσημος παίκτης. Τέτοιο παράδειγμα είναι αυτό του Bobby Charlton στην Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ! Ο ρόλος αυτός έχει κύρια βάση του το προμότιον και το μάρκετιγκ της ομάδας και όχι τα άλλα ουσιαστικά ποδοσφαιτικά καθήκοντα που πρέπει να έχει ένας Τ.Δ. Στόχος των ομάδων που κάνουν υπό αυτό το προίσμα πρόσληψη Τ.Δ είναι η ανάδειξη του κύρους του συλλόγου καθώς και η βελτίωση της θέσης του σωματείου στο μεταγραφικό παζάρι. Παρόμοια με την Μάντσεστερ υπό αυτή την κατεύθυνση προσέλαβαν Τ.Δ και η Γουέστ Χαμ και η Σαουθάμπτον και η Πορτσμουθ.
Μικρότερες ομάδες προσέδωσαν άλλο χαρακτήρα στον Τ.Δ. Οι μικρότερες ομάδες, είτε οι αδύναμες οικονομικά χρειάζονται ένα άνθρωπο που ξέρει πολλά κιλά μπάλα και μπορεί να λειτουργήσει συμβουλευτικά στο διοικητικό και προπονητικό κομμάτι με στόχο την βαθμολογική άνοδο και γενική ανάπτυξη του συλλόγου. Τέτοια παραδείγματα είναι αυτό του Τραπατόνι στην Σάλσμπουργκ και του Σβεν Γκόραν Έρικσον στην Notts County.
Υπάρχουν περιπτώσεις (που είναι και οι περισσότερες ανά τον κόσμο) όπου ο Τ.Δ έχει την αποκλειστική ευθύνη των μεταγραφών στο κομμάτι επιλογής προσώπων καθώς και την ευθύνη για όλα τα τμήματα νέων αφήνοντας στο προπονητή την ευθύνη της πρώτης ομάδας. Συνήθως ο υποψήφιος Τ.Δ υπό αυτές τις συνθήκες επιλέγεται να είναι τελειωμένος προπονητής αλλά και όχι. Πολλά είναι τα παραδείγματα από την Ελλάδα που πέφτουν σε αυτή την κατηγορία. Ίβιτς στον Ολυμπιακό Πειραιώς, Ζάετς και Νταμπίζας στον Παναθηναικό και πολλοί άλλοι.
Πολύ σπάνια προσλαμβάνεται και Τ.Δ ως Γενικός Διευθυντής των ομάδων. Αυτό το παράδειγμα παρουσιάζεται συχνότερα σε ομάδες της Βορείου Αμερικής και πολύ σπάνια στην Ευρώπη. Τα καθήκοντα τέτοιου Τ.Δ είναι η πλήρης ενασχόληση με ότι έχει να κάνει με το ποδοσφαιρικό κομμάτι της ομάδας και τα μόνα που δεν περνούν από το χέρι του είναι τα οικονομικά και το μάρκετινγκ του σωματείου!
Ποιό είναι το μοντέλο Τ.Δ που ταιριάζει στην ΟΜΟΝΟΙΑ σήμερα;
Μετά από αυτή την εκτενή ανάλυση του πόστου του Τεχνικού Διευθυντή καθώς και με πλήρη επίγνωση της σημερινής κατάστασης της ΟΜΟΝΟΙΑΣ σε όλα τα επίπεδα, θεωρούμε πως ένα μοντέλο “πολυεργαλείο” είναι που ταιριάζει στην ΟΜΟΝΟΙΑ.
Ξεκινούμε με τα γενικά χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ο υποψήφιος. Θα πρέπει να ικανοποιεί το τρίπτυχο που αναφέραμε στην αρχή (γνώστης της μπάλας, γνώστης της αγοράς, ντόπιας και ξένης, γνώστης των οικονομικών δεδομένων).
Η ιδιομορφία της ΟΜΟΝΟΙΑΣ του 2016 είναι πως ενώ αποτελεί τον μεγαλύτερο σύλλογο στην Κύπρο από πλευράς υποστηρικτών, εντούτοις τα δυσβάστακτα χρέη την καθιστούν αγωνιστικά αδύναμη. Ακόμη όμως και με αυτά τα δεδομένα η πίεση προς τον πρωταθλητισμό από τους υποστηρικτές είναι τεράστια. Ιδιόμορφο επίσης είναι και το Κυπριακό πρωτάθλημα για να εργαστεί κάποιος ως Τεχνικός Διευθυντής. Το φαινόμενο αλλαγής προπονητών σαν τα πουκάμισα σε όλες τις ομάδες υποδηλώνει μία αστάθεια σε όλες τις ομάδες που θέτει τεράστιο εμπόδιο στο όραμα ενός Τεχνικού Διευθυντή. Πολύ πρόσφατο το παράδειγμα την Ανόρθωσης.
Στην ΟΜΟΝΟΙΑ σήμερα προϋπάρχει ο προπονητής , ο οποίος δουλεύει σε πολλά μέτωπα με τους παίκτες. Είναι προπονητής που του αρέσει σε κάθε αγώνα να βάζει την καλύτερη ενδεκάδα και όχι τους καλύτερους παίκτες. Ο Μιλόγεβιτς μελέτησε αρκετά την κατάσταση στην ΟΜΟΝΟΙΑ προτού έρθει και προσαρμόστηκε με το μπάτζετ που του επιτράπηκε καθώς επίσης και με το ρόστερ που του δόθηκε. Έτσι ακριβώς θα πρέπει να λειτουργήσει και ο νέος Τεχνικός Διευθυντής. Δηλαδή να δουλέψει με τα υπάρχοντα οικονομικά και όχι δεδομένα. Σαφέστατα θα πρέπει η φιλοσοφία του και το όραμα του να συμβαδίζει πλήρως με αυτό του Μιλόγεβιτς ούτως ώστε στην επόμενη μεταγραφική περίοδο να γνωρίζει επακριβώς τι θέλει ο προπονητής αλλά και για να αποφευχθούν διαφωνίες που τις περισσότερες φορές οδηγούν σε “διαζύγιο” ενός από τους δύο. Η χημεία με τον προπονητή είναι θεμελιώδης κανόνας για ένα πετυχημένο Τ.Δ. Αν υπάρξει χημεία τότε ο Μιλόγεβιτς θα αποφορτωθεί από τα καθήκοντα διαχείρισης μπάτζετ και μεταγραφών και θα συγκεντρωθεί εκεί που πρέπει, στο καθαρά αγωνιστικό κομμάτι. Σίγουρα για παίκτες που θα είναι επιλογές του Τ.Δ θα μπορεί να έχει και έναν προπονητικής φύσης συμβουλευτικό χαρακτήρα προς τον προπονητή με τον τελευταίο φυσικά να έχει τον τελευταίο λόγο.
Ταυτόχρονα η ΟΜΟΝΟΙΑ χρειάζεται τα δικά της παιδιά. Ο νέος Τ.Δ πρέπει να εμπνεύσει τους νεαρούς των ακαδημιών στο να δουλέψουν σκληρά για να κερδίσουν θέση στην πρώτη ομάδα. Φυσικά αυτό προϋποθέτει γνώσεις ανάπτυξης ακαδημιών. Πρέπει να τον νοιάζει το να γίνεται σωστή δουλειά στις ακαδημίες. Η χρήση στο μέλλον μικρών από τις ακαδημίες έχει δύο πτυχές οφελημάτων. Είτε επειδή η ΟΜΟΝΟΙΑ είναι η ομάδα τους, είτε επειδή το να αγωνιστούν στην ΟΜΟΝΟΙΑ είναι πρόκληση για την έναρξη μεγάλης καριέρας, μόνο κέρδος αγωνιστικό θα φέρει για την ΟΜΟΝΟΙΑ. Η άλλη πτυχή είναι πως αυτοί οι παίκτες μπορούν καλύτερα από όλους να φέρουν τα μεγαλύτερα έσοδα στο σύλλογο εφόσον δείξουν στοιχεία τέτοια που να τους φέρουν προ μιας μεγάλης μεταγραφής.
Στο μεταγραφικό κομμάτι πρέπει ο Τ.Δ να είναι πολύ καλά μπασμένος στην αγορά καθώς η έρευνα για παίκτες στην περίπτωση της ΟΜΟΝΟΙΑΣ διαφέρει από άλλους συλλόγους. Πρέπει να έχει την ικανότητα να βρίσκει “κελεπούρια” που βρίσκονται με ελευθέρα κυρίως λόγω των πολύ στενών οικονομικών περιθωρίων. Πολύ σημαντικό είναι ο Τ.Δ να καταφέρει να βρει παίκτες που να επωφεληθεί οικονομικά με μεταπώληση τους η ομάδα.
Ο Τ.Δ τέλος πρέπει να είναι ισχυρής προσωπικότητας. Θα πρέπει να αρμόζει στον μεγάλο σύλλογο που έχει να διαχειριστεί με το όνομα ΟΜΟΝΟΙΑ. Με την προσωπικότητα του θα πρέπει να βελτιώσει την εικόνα και το όνομα που έχει η ομάδα σήμερα στο παζάρι. Να έχει την τόλμη να παίρνει αποφάσεις και να έχει το θάρρος της γνώμης του. Να παίρνει ευθύνες πάνω του και να μην τις αποποιείται.
Είναι ο Νταμπίζας αυτό που ψάχνουμε;
Βέβαιοι δεν μπορούμε να είμαστε για κανέναν. Ο Νταμπίζας έχει βαρύ όνομα και αυτό είναι καλό. Η εμπλοκή του με τον Παναθηναικό τον έφερε από πριν κοντά στον Μιλόγεβιτς και αυτό είναι ακόμη κάτι θετικό.
Τι δείγμα του ως Τ.Δ του Παναθηναικού δεν ξεκαθαρίζει το τοπίο αν κάνει για την ΟΜΟΝΟΙΑ. Στον ΠΑΟ τα δεδομένα ήταν εντελώς διαφορετικά και ο ρόλος του επίσης πολύ διαφορετικός από αυτόν που χρειάζεται να έχει στην ΟΜΟΝΟΙΑ. Το έργο του στον Παναθηναικό είχε και επιτυχίες και αποτυχίες. Ασχολήθηκε αποκλειστικά με τις μεταγραφές ενώ του δόθηκε μεγάλο μπάτζετ για να διαχειριστεί. Τα περισσότερα αποκτήματα τότε του ΠΑΟ υπό την καθοδήγηση Νταμπίζα πέτυχαν. Μόνο δύο περιπτώσεις δεν θεωρούνται πετυχημένες, αυτές του Μπαιράμι και Μπούι.
Θέλουμε να κλείσουμε αυτό το άρθρο με το εξής. Αν θέλουμε να προσφέρουμε καλή υπηρεσία στην ομάδα μας δεν μας αρκεί απλά να φωνάζουμε όρους και λέξεις τύπου “Τεχνικός Διευθυντής” , ή “Εταιρία” και άλλα. Θα πρέπει να δίνουμε περιεχόμενο ουσιαστικό.
Ο λόγος που το λέμε αυτό είναι για να αποφεύγουμε εκφράσεις του τύπου, “Η ΟΜΟΝΟΙΑ θέλει Τεχνικό Διευθυντή για σωθεί, αφού η ΆΕΚ που έχει επέτυχε”! Δεν είναι έτσι τίποτα από μόνο του δεν αλλάζει τα δεδομένα. Αν δεν λειτουργήσουν όλα σωστά σε κάθε κατεύθυνση τότε και το μεγαλύτερο όνομα να φέρουμε θα αποτύχει παταγωδώς και τα παραδείγματα είναι επίσης πολλά ανά το παγκόσμιο!
